Handelingsverlegenheid bij signalen seksuele uitbuiting LVB meisjes

Loverboys weten ze er precies uit te pikken: meisjes die makkelijk te beïnvloeden zijn. Vrouwen en meisjes met een licht verstandelijke beperking (LVB) zijn bijzonder kwetsbaar voor seksuele uitbuiting. Ondanks de aandacht voor het onderwerp en de kennis over de doelgroep en signalen, blijkt het in de praktijk moeilijk om meisjes met een LVB te beschermen tegen seksuele uitbuiting. Professionals hebben vaak wel een ‘niet pluis gevoel’, maar komen niet altijd in actie. Afgelopen jaar heeft Fier onderzoek gedaan naar deze handelingsverlegenheid en komt vandaag met de resultaten van het project.

Uit onderzoek blijkt dat ruim 26% van de meisjes met een verstandelijke beperking heeft vóór hun 16e levensjaar seksueel geweld meegemaakt (Van Berlo et al., 2011). Deze kinderen geven zelden uit zichzelf aan dat er sprake is geweest van seksueel geweld of van seksuele uitbuiting. Extra belangrijk dus om iets met het ‘niet pluis gevoel’ te doen. 

Professionals hebben vaak twijfels wanneer zij signalen van (potentiele) seksuele uitbuiting opmerken. Ingrijpen blijkt vaak de moeilijkste afweging om te maken. Want wanneer neem je de regie over? Wanneer trek je aan de bel, en hoe doet je dat? Wat is normaal en wat is niet normaal? Omdat professionals niet zeker zijn over wat er speelt, niet zeker weten hoe gedrag of signalen geïnterpreteerd moeten worden, wordt er niet altijd adequaat gehandeld. In de periode van maart tot en met september 2018 heeft Fier onderzoek gedaan naar deze handelingsverlegenheid bij professionals, gefinancierd door het Innovatiefonds LVB van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Intervisie instrument

Wanneer je de verantwoordelijkheid draagt voor een kwetsbare doelgroep, moet je elkaar scherp houden en durven stilstaan bij je eigen oordeel, handelen of attitude. 'Wij hebben gekozen voor het ontwikkelen van een intervisie instrument toegesneden op deze thematiek, omdat we verwachten dat dit bij uitstek het middel is om handelingsverlegenheid tegen te gaan.’ aldus onderzoeker Karin Werkman. ‘Tijdens intervisiebijeenkomsten kunnen twijfels op een laagdrempelige en veilige manier besproken worden. Deelnemers kunnen casuïstiek inbrengen en van elkaar leren om als professional te groeien. Dilemma’s rond het werken met meisjes en vrouwen met een licht verstandelijke beperking, rondom bestaande protocollen, de vertrouwensband met cliënten, het bespreekbaar maken van seksualiteit, maar ook dilemma’s rond verantwoordelijkheden en onzekerheid over vermoedens, kunnen verder uitgediept worden.'

De publicatie met daarin het intervisie instrument is hier gratis te downloaden. In het document komen zowel dilemma’s van zorgprofessionals aan de orde als verhalen van slachtoffers. Het intervisie instrument is bedoeld om een verschil te maken en (zorg)professionals te helpen omgaan met de dilemma’s waar zij in de praktijk mee te maken krijgen. Op deze manier wil Fier bijdragen aan een veiligere plek voor iedereen. Bij het intervisie instrument heeft Fier ook een gerichte training ontwikkeld. Herkent u de problematiek en bent u op zoek naar verdieping? Neem dan contact op met Fier Academy.

Ook is er een animatievideo gemaakt over loverboyproblematiek bij clienten met een LVB:

Het Centrum Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) neemt de ontwikkelde toolkit (publicatie met intervisieinstrument en de video) op in de Wegwijzer Jeugd en Veiligheid.