Sinds corona is het geweld bij ons thuis erger geworden. Mijn vader is thuis van zijn werk en drinkt veel. Hij is de hele dag door boos op mijn moeder, mij en mijn broertje. Als mijn vader weg is, is het best fijn bij ons, maar nu is hij er altijd. Wat moet ik doen? (Nathan, 16)*
Mijn stiefvader doet dingen met me die niet oké zijn. Hij betast me en wil dat ik hem bevredig. Sinds corona is het steeds erger geworden. Hij is altijd thuis en ik kan nergens naartoe. Mijn moeder weet van niets. Ik wil dat het stopt, maar hoe? (Ashley, 14)*
Ik ben als kind door mijn ouders mishandeld. Soms werd ik dagenlang opgesloten in mijn kamer. Nu met corona komen al deze herinneringen weer terug. Ik voel me opnieuw opgesloten en ik kan er met niemand over praten. (Joris, 22)*
Bovenstaand ziet u drie verschillende hulpvragen. Van drie verschillende kwetsbare jongeren. Sinds corona is hun leven er niet beter op geworden. In tegendeel. Sinds corona zitten ze meer dan ooit in de knel. Deze én soortgelijke verhalen kwamen de afgelopen maanden veelvuldig binnen via Chat met Fier, onze hulpverlenings-chat. Voor wie het niet kent: iedereen die in een gewelds-, misbruik- of uitbuitingssituatie zit, kan anoniem chatten met een hulpverlener van Fier.
Tijdens de eerste coronamaatregelen steeg het aantal unieke bezoekers op onze chat met bijna veertig procent (van 1815 in januari en februari naar 2494 in maart en april). Het aantal hulpvragen over kindermishandeling en seksuele uitbuiting verdubbelde zelfs. Bijna 85% van de chatters was 25 jaar of jonger. Als deze chatters een pleger noemden, was dit vrijwel altijd een bekende; in bijna de helft van de gevallen een familielid.
We hebben soms een heleboel aan te merken op onze jongeren. Over hoe ze omgaan met de hele situatie rondom corona. Over hoe ze hun feestjes – blijven- vieren, lak hebben aan de mondkapjesplicht en het virus niet serieus nemen. Maar laten we ze alsjeblieft niet over één kam scheren. Er zijn ook duizenden jongeren in Nederland die zich wel aan de richtlijnen houden en duizenden jongeren die op dit moment in grote angst en eenzaamheid leven. Jongeren die moeten dealen met een ernstig trauma, jongeren die zitten opgesloten met de volwassene door wie ze worden mishandeld of misbruikt, jongeren die momenteel nergens naartoe kunnen en daardoor hun broodnodige uitlaatklep moeten missen. De uitlaatklep, zoals sport, die het leven nog een beetje dragelijk maakt en ze op de been houdt. Stel je eens voor wat er met iemand kan gebeuren als die uitlaatklep er niet meer is…
De verhalen die we dagelijks binnenkrijgen via onze chat laten de ernst van de situatie in volle glorie zien. Verhalen zoals die van Nathan, Ashley en Joris. Of het geweld tijdens corona ook daadwerkelijk gestegen is, is lastig te zeggen. Het is niet uit te sluiten. Maar het kan ook goed zijn dat door corona de reguliere hulp meer op afstand is komen te staan, waardoor deze jongeren een andere manier zoeken om over hun problemen te praten. Het kan ook zijn dat slachtoffers door de sociale isolatie meer tijd hebben om te piekeren over hun traumatische ervaringen, waardoor ze er juist nu graag met iemand over willen praten. Want dat is opvallend: veel chatters komen voor het eerst in contact met de hulpverlening. Nooit eerder spraken zij met een hulpverlener over wat ze hebben meegemaakt. Door schaamte, schuldgevoelens, angst hebben zij – soms jarenlang – gezwegen. Al die tijd heeft hun trauma kunnen doorwoekeren, meer schade kunnen aanrichten. En al die tijd stonden deze jongeren er in hun eentje voor.
We zitten inmiddels in de tweede coronagolf, er is veel wat we nog niet weten. De tijd zal het leren. Maar laten we alert en aandachtig blijven. En – in mijn column over de eerste golf gaf ik het ook al aan – in een tijd als deze moet je elkaar steunen, de ander een hart onder de riem steken, zorgen voor elkaar. Die boodschap wil ik opnieuw afgeven: kijk naar elkaar om, ook naar die jongen of dat meisje waarvan u in eerste instantie misschien niet verwacht dat hij of zij het zo moeilijk heeft. Dat kan al met een heel simpele vraag: gaat het goed met je?
Laten we ze horen, naar ze luisteren. Zodat ze weten: ik ben niet alleen.
Linda Terpstra
P.s. Fier publiceerde een onderzoeksrapport over de chat in coronatijd. Bekijk dit rapport hier.
*De verhalen in deze column zijn geanonimiseerd. Dit vanwege de veiligheid en de privacy van de jongeren in kwestie.
Linda Terpstra is voorzitter van de raad van bestuur van Fier; landelijk expertise- en behandelcentrum bij geweld in afhankelijkheidsrelaties. Iedere maand schrijft ze een column voor het Friesch Dagblad.
> bekijk de gepubliceerde column in Friesch Dagblad
