Vorige zomer werden we opgeschrikt door berichten in de media over het Amsterdamse studentencorps. De ‘mannen’ van het corps spraken over studentes als ‘sperma-emmers’. ‘Vrouwen die niks en niks meer zijn dan een hoer’ en ze zouden ‘de nek van vrouwen breken om hun lul erin te steken’. Ik vroeg me af of ik deze grove en respectloze quotes over jonge vrouwen zou opschrijven en deze column hiermee zou beginnen. Kent u dat? Die plaatsvervangende schaamte? Ik heb toch besloten het op te schrijven in al z’n grofheid.
Misschien denkt u: ‘Ach, ze zijn nog jong, allemaal branie, gebluf en grootspraak. De een wil niet onder doen voor de ander. Het stelt allemaal niet zoveel voor.’ Ik ben bang dat we er dan te gemakkelijk overheen stappen, het onterecht bagatelliseren. Niks is wat het lijkt.
Onderzoek van Amnesty International laat namelijk zien dat verkrachting een groot probleem is op onze hbo-opleidingen en universiteiten. Een op de tien vrouwen heeft in hun studententijd seksuele penetratie zonder hun instemming meegemaakt. 1 procent van de mannen maakt dit mee in hun studietijd.
Naar gevoel
Vera is negentien jaar en studeert aan een universiteit. Ze heeft een bijbaantje in een kroeg waar ook verschillende andere studenten werken. Op die vrijdagavond werkt ze samen met een andere student. Hij bekijkt haar op een vreemde manier. Ze krijgt er een naar gevoel van, maar vindt dat ze zich niet moet aanstellen. Als het sluitingstijd is en alle klanten vertrokken zijn, draait hij de deur op slot en loopt naar haar toe. Ze voelt aan alles dat dit niet oké is. Ze probeert weg te komen, maar hij overmeestert en verkracht haar. Vera bevriest. De luxaflex zijn naar beneden, maar ze ziet schimmen van mensen die langslopen; buitenstaanders die haar kunnen helpen, maar geen weet hebben van wat zich daarbinnen afspeelt.
Bij Fier werken we veel met getraumatiseerde kinderen en jongeren. Mensen reageren heel verschillend op traumatische gebeurtenissen: ze bevriezen, ze vechten of ze vluchten. Vera ‘bevriest’. Dit is een psychologische én een fysieke reactie, waarbij het slachtoffer zich letterlijk niet meer kan bewegen en dus ook geen verzet kan plegen. Dit komt het vaakst voor: bij ongeveer 70 procent van de verkrachtingen!
Psychische, seksuele en relatieproblemen
Uit het onderzoek komt verder naar voren dat er meestal geen sprake is van agressie of geweld van de pleger. Ongeveer in een derde van de gevallen werd de pleger boos, agressief of gebruikte die geweld. Maar of er nu wel of niet sprake is van dwang en geweld, drie kwart van de vrouwelijke studenten die ooit penetratie zonder instemming hebben meegemaakt, krijgen daarna psychische, seksuele of relatieproblemen.
We moeten onze ideeën echt bijstellen. Juist bij seksualiteit is wederzijdse instemming zo belangrijk. Dus niet blijven aandringen als een meisje of een jongen niet wil. Geen seks als een meisje of jongen dronken is. Eigenlijk heel eenvoudige spelregels.
Veel studenten weten niet waar ze hulp kunnen krijgen als ze seksueel geweld hebben meegemaakt. Omdat seksuele grensoverschrijdingen veel voorkomen op het hbo en de universiteit is het Centrum Seksueel Geweld een campagne begonnen die zich specifiek op studenten richt: ‘0800-0188. Dit is wat je belt bij seksueel geweld.’
Met die campagne probeert het CSG jongeren en studenten te bereiken en ze aan te sporen om dat nummer in hun telefoon te zetten. Voor hunzelf óf voor een goede bekende. Er wordt vaak gedacht: dat overkomt mij niet. Toch kan iedereen slachtoffer worden van een nare seksuele ervaring. Helemaal dus als tiener of jongere. Het is eigenlijk van de zotte, maar tegenwoordig moeten jongeren zich voorbereiden op die ‘wat als-vraag’. Vreselijk, maar de realiteit.
Respectloos naar vrouwen
Ten slotte, stoerdoenerij, grootspraak en groepsdruk onder jongvolwassen mannen – studenten – zijn niet onschuldig maar onderdeel van een cultuur die respectloos is naar vrouwen en een schending van mensenrechten. De corpsstudenten van nu hebben straks belangrijke posities in de samenleving. Door vrouwen sperma-emmers te noemen, ze tot object te maken, wordt het makkelijker om ze niet meer als mens te zien.
Er is nog veel te doen! Wat ik (jonge) mensen – studenten – uit het diepst van mijn hart gun, zijn respectvolle seksuele relaties, waar beide partners volledig mee ingestemd hebben en van kunnen genieten. En dat betekent ook dat voorlichting thuis en op scholen hierover moet gaan. Openhartige gesprekken over het echte onderwerp vraagt om tijdige, goede en respectvolle voorlichting. Laten we het onbesprokene bespreekbaar maken en gaan voor seksuele waardigheid.
Linda Terpstra is voorzitter van de raad van bestuur van Fier; landelijk expertise- en behandelcentrum bij geweld in afhankelijkheidsrelaties. Iedere maand schrijft ze een column voor het Friesch Dagblad.